Vetten
Wat zijn gezonde en wat zijn ongezonde vetten? Vetten zijn ontzettend belangrijk in onze voeding, maar wat zijn gezonde en minder gezonde vetten? Welke vetten hebben we nodig voor een sterk en gezond lichaam? Er zijn verschillende soorten vetten. Het eten van vet is erg belangrijk omdat je lichaam vet nodig heeft om een groot aantal essentiële functies te kunnen uitvoeren. Eet je te weinig vet dan kan dat leiden tot een vetzuren tekort. Vet is ook nodig om hormonen te kunnen aanmaken en om voedingstoffen te kunnen opnemen. Natuurlijk moet je wel de juiste vetten binnen krijgen. Daar gaat deze blog over.
Welke vetten zijn er?
Er bestaan verschillende soorten vet. Het ene vet is gezonder dan de ander. Het hangt er af waar een vet vandaan komt en/of er wat is mee gedaan. Daardoor kunnen sommige vetten echt ongezond zijn.
De twee soorten onverzadigd vet
Er zijn twee soorten onverzadigd vet. Enkelvoudig onverzadigd vet en meervoudig onverzadigd vet. De enkelvoudig onverzadigde vetten (waaronder de uiterst belangrijke omega-3 vetzuren) komen voornamelijk voor in plantaardige producten zoals avocado, noten, olijven, olijfolie en cacao. Enkelvoudig onverzadigde vetzuren zijn heel erg goed voor je en uiterst belangrijk voor een gezond lichaam. Meervoudig onverzadigde vetten zit in vette vis, zonnebloempitten, pompoenpitten, bloemkool, avocado, lijnzaad, lijnzaadolie, pijnboompitten, sesamzaad en walnoten.
Omega-3 en omega-6 vetten
Omega-6 is een meervoudig onverzadigd vetzuur waar de meesten veel te veel van eten. Het is belangrijk dat ons dieet een goede omega-3 en omega-6 verhouding heeft. In principe is omega-6 niet ongezond, maar de meeste mensen eten veel te weinig omega-3 vetten en teveel omega-6 vetten. Omega-6 vetzuren zit in zonnebloemolie, maïsolie, sojaolie en ook in margarine, halvarine en vloeibare bakvetten. Daarom kun je dat soort producten beter niet eten. Kokosolie is laag in omega-6 en is daarom een uitstekend vet om als boter te gebruiken en om mee te bakken. Over het algemeen eten wij in Nederland ongeveer 25 keer zo veel omega-6 als omega-3 terwijl een gezonde balans ongeveer een op twee zou moeten zijn.
Verzadigde vetten zijn gezond
Verzadigde vetten zitten voornamelijk in dierlijke producten zoals vlees, eieren, melk, boter en kaas. Lange tijd is ons verteld dat verzadigde vetten slecht waren en dat zij hart en vaatziekten veroorzaakten. Gelukkig blijkt uit onderzoeken dat dit niet het geval is. Wij als mens hebben een lichaam dat gemaakt is om ook dierlijke producten te eten. Ik ga nog verder door te stellen dat dierlijke producten onmisbaar zijn voor een goede gezondheid. Verzadigde vetten hebben namelijk een positief effect op de gezondheid. Ze zorgen ervoor dat de lever goed kan functioneren en onze witte bloedcellen virussen kunnen herkennen en vernietigen. Vooral de vetten in kokosvet en grasboter hebben deze goede eigenschappen. Verzadigde vetten verhogen het testosterongehalte, hetgeen goed is voor de hormoonbalans, wat weer goed is voor cel vernieuwing en de spieren.
Vetten en hun functies
Vetten hebben een aantal belangrijke functies in het lichaam.
Energetische waarde. Vetten hebben een grote energetische waarde en vetten uit voeding kunnen direct gebruikt als energiebron. Vetten kunnen ook worden opgeslagen in het lichaam. De hoeveelheid vet dat in het vetweefsel kan worden opgeslagen is eigenlijk onbeperkt. Vandaar dat er hele dikke mensen zijn.
Transport. Vetten zorgen voor het transport van energie door het lichaam. Vet wordt gekoppeld aan eiwitten (lipoproteïnen) en zo getransporteerd naar de cellen.
Bron van vitamines. Vetten bevatten de in vet oplosbare vitamines A, D, E en K. Elk van deze vitamines voert uiterst belangrijke functies uit in het lichaam. Zonder vet zouden deze vitamines niet kunnen werken.
Verzadigingswaarde. Vetten hebben een hoge verzadigingswaarde. Vet vertraagt de maaglediging waardoor voeding wat langer in de maag blijft en er minder snel een hongergevoel ontstaat. Minder snel honger betekent dat er minder wordt gegeten.
Bouwstof. Vetten zijn een belangrijke bouwstof voor hormonen. Hormonen worden aan het bloed afgegeven om elders in het lichaam een reactie te bewerkstelligen. Zo wordt bijvoorbeeld uit vet cholesterol gemaakt en cholesterol is weer een belangrijke bouwstof voor het hormoon testosteron dat, onder andere, nodig is voor de opbouw van spiermassa.
Kunstmatig geharde vetten en transvetten
Kunstmatig geharde vetten vind je voornamelijk in bewerkte producten zoals margarine, vloeibare bakproducten, goedkope koekjes, cake, crackers en chips. Deze vetten zijn uitermate ongezond en kun je beter vermijden:
Transvetten. Het merendeel van transvetten wordt gemaakt door plantaardige olie te bewerken om, onder andere, de houdbaarheid te bevorderen. Ook deze vetten worden veel in klaargemaakte voeding verwerkt. Een optimistisch geluid is dat transvetten in mindere mate voorkomen dan een tijdje terug.
Is vet een dikmakertje?
Eigenlijk is het antwoord op die vraag vrij simpel. Alles wat je in overdaad eet is slecht voor je. De juiste balans is de sleutel naar een sterk en gezond lijf met als bonus een gezonde geest. Van vet word je niet dik, je wordt dik van teveel calorieën! Om van de gunstige effecten van gezond vet te kunnen profiteren moet je natuurlijk niet te veel calorieën naar binnen krijgen. Alle ongebruikte energie wordt namelijk opgeslagen in het bindweefsel.
